6.5 Dünya’nın kültürel haritası: Inglehart–Welzel grafiği

Politik bilim insanları Ronald Inglehart ve Christian Welzel tarafından hazırlanan aşağıdaki grafik, ülkeleri öncelik verdikleri değerlere göre iki boyutlu bir haritaya yerleştiriyor. 1981’den beri 100’e yakın ülkede dünyadaki değerler üzerine yapılan anketler dizisi¹ (World Values Survey) ile elde edilmiş bu veriler sayesinde hazırlanan bu grafikten çıkan asıl sonuç, coğrafi olarak dipdibe olmasına rağmen kültürel olarak ülkeler arasında büyük ayrımların olması, ülkelerin kültürel olarak değer atfedilebilecek anlamlı birimler olduğuna işaret ediyor.

Haritanın iki versiyonu var, daha doğrusu aynı harita iki defa hazırlanmış, bir 2008’de bir de 2017’de. İkisinde de eksenler aynı, ve açıklaması şu şekilde:

• Dikey eksen geleneksel fikirlere bağlılığı ölçüyor. Din, aile yapısı, devlete bağlılık gibi konularda bir kültür ne kadar geleneksel değerler üzerine kuruluysa aşağıda, ne kadar mantık ve açık görüşlülük üzerine kuruluysa yukarıda yer alıyor. Örneğin, dikey eksende yukarıya doğru çıkıldıkça boşanma ve çocuk aldırma o kültürde daha normal/kabul edilebilir oluyor.
• Yatay eksen fiziksel ve ekonomik güvenliğin özgürlüklere göre ne kadar öncelikli olduğunu ölçüyor. Yatay eksen boyunca sağa doğru ilerledikçe o kültürde hayat kalitesinin önceliği, ifade özgürlüğü, ve farklı olanlara hoşgörü daha ön plana çıkıyor. Aslında Türkiye’deki popüler bir dil ile bunu ifade etmek istersek, yatay eksende sola gittikçe devlet bekasını daha fazla ön plana çıkarmış oluyoruz, bu da o kültürdeki insanlar gözünde azınlıklara baskı yapılmasını ya da ifade özgürlüğünün kısıtlanmasını meşru kılıyor: sonuçta bütün bunlar, o insanlara göre, devletin güvenliği için yapılıyor ve o insanlar için güvenlik özgürlükten daha önemli.

Grafiğin 2008 hali bu:

2017 hali de şu: